Na południowych krańcach diecezji rzeszowskiej, na wschodnim stoku góry Jeleń, malowniczego pasma Magury, w kościele parafialnym w Skalniku, położone jest niewielkie, ale bardzo urokliwe sanktuarium, w którym szczególną czcią wiernych otoczona jest Matka Boża z Dzieciątkiem w łaskami słynącym wizerunku, zwana „Królową Gór”, „Panią Gór”, „Pani, Skalnicką”… itp. Miejscowa, pobożna legenda w osobliwy sposób tłumaczy pochodzenie tego wizerunku Bogurodzicy. Według niej mieli go przywii do Nitry na Słowacji, święci Cyryl i Metody, zaś stamtąd do Skalnika przenieśli go chrześcijanie obrządku słowiańskiego uciekający przed zalewem niemieckim za czasów Świętopełka (8 78- 894). Jednakże to piękne i głębokie w swej wymowie podanie należy traktować z daleko posuniętą ostrożnością, gdyż malowidło nosi znacznie późniejsze cechy stylowe. Ma ono również swoje analogie w licznych XV-wiecznych wizerunkach Maryi, określanych przez jednych znawców tematu mianem „Hodegetrii Polskiej”, a przez innych „Madonną Doudlebską” lub „Madonną Piekarską”. Analogie te można spostrzec m.in. w obrazach Matki Bożej z: Jadownik, Jakubowic, Opola, Piekar Śląskich, Płok, Rychwałdu, Załęża. Wobec powyższego należy przyjąć, iż obraz Skalnickiej Madonny powstał w połowie XV w. Wykonał go techniką temperową na desce nieznanej bliżej artysta. Wizerunek, o wymiarach 170 x 140 cm, przedstawia Maryję z Dzieciątkiem. Jest on ikonowy typem Hodegetrii.
Maryja ukazana jest od linii biod z głową lekko przechyloną ku Jezusowi. Lewą ręką podtrzymuje siedzące Dzieciątko, zaś prawą wskazuje na Nie. Ma Ona pociągłą twarz, duże, nieco przymrużone oczy, prosty nos, wąskie usta. Na Jej obliczu rysuje się smutek i troska. Jej dłonie są wąskie, nadmiernie długich, smukłych palcach. Odziana jest w oblamowaną złotem ciemnobrązowo-zieloną suknię takiż sam płaszcz, który na sposób maforionu okrywa również Jej głowę. Podobną sukienkę ma na sobie również Dzieciątko Jezus. Jest Ono zwrócone lekko do widza. Prawą rękę ma wzniesioną w geście błogosławieństwa, zaś lewą trzyma na książce opartej na kolanach. Głowy obu postaci przyozdobione są aureolami. Obecnie, z braku wiarygodnych dokumentów, niezwykle trudno opisać początki skalnickiego sanktuarium, jak również pierwsze wieki jego istnienia. Powstało ono zapewne wkrótce po erygowaniu parafii w Skalniku, co nastąpiło przed 1480 r., gdyż według miejscowej tradycji w okresie Pierwszej Rzeczypospolitej na odpusty do Matki Bożej Skalnickiej przybywały pielgrzymki nie tylko z okolicznych parafii, ale również ze Słowacji, Węgier i Rusi. Nie nastąpił jednak wówczas znaczniejszy rozwój kultu Królowej Gór. Wpłynęły na to zapewne losy parafii skalnickiej, która już w XVI w., prawdopodobnie ze względu na skromną liczbę wiernych oraz szczupłość dochodów z beneficjum proboszczowskiego, włączona najpierw została jako filia do parafii w Samoklęskach, a w 1791 – w ramach administracyjnej reorganizacji struktur polskiego Kościoła, realizowanej przez cesarza Józefa II – do parafii w Nowym Żmigrodzie. Brak stałego duszpasterstwa przy kościele, jak też znaczna odległość od centrum duszpasterskiego nowych parafii spowodowały nie tylko przyhamowanie kultu skalnickiej Bogurodzicy, a nawet jego zanik.
Odrodzenie kultu nastąpiło dopiero po 1939 r., czyli po odzyskaniu przez Skalnik samodzielności parafialnej. Od tej chwili do łaskami słynącego obrazu Matki Bożej przybywały liczne grupy wiernych z prośbą o wstawiennictwo u Boga. Szczególnej łaskawości i opieki Maryi doświadczyli skalniczanie podczas II wojny światowej, a zwłaszcza w okresie walk o Przełęcz Dukielską, kiedy ochronieni zostali przed wysiedleniem oraz utratą życia. Rozwijające się na nowo nabożeństwo do Pani Skalnickiej skłoniło proboszcza parafii, ks. Michała Witowicza, do spisywania łask doznanych przez wiernych za Jej wstawiennictwem. Ponadto dzięki jego zabiegom kościół w Skalniku podniesiony został w 1962 roku do rangi sanktuarium. Wpłynęło to pozytywnie na dalszy rozwój kultu. Do jego najważniejszych, realizowanych aktualnie, form należą: obchodzony w drugą niedzielę września odpust parafialny ku czci Matki Bożej Bolesnej, poprzedzające go uroczyste triduum oraz sobotnia nowenna do Matki Bożej Skalnickiej. Wyrazem żywotności kultu i przekonania wiernych o nadzwyczajnym wstawiennictwie Pani Skalnickiej są między innymi spisane łaski oraz liczne wota zawieszone przy Jej obrazie. Uwieńczeniem długoletnich starań, zapoczątkowanych jeszcze przez księdza Michała Witowicza, była uroczysta Koronacja Wizerunku Królowej Gór, która miała miejsce 9 września 2007 roku. Zgromadziła ona ponad 8 tysięcy wiernych. Aktu Koronacji dokonał ksiądz Arcybiskup Edward Nowak z Rzymu wraz z księżmi Biskupami: Kazimierzem Górnym i Edwardem Białogłowskim z Rzeszowa, Marianem Rojkiem z Przemyśla i Andrzejem Dzięgą z Sandomierza.
Parafia w Skalniku została erygowana przed 1480 r. Należały wtedy do niej jeszcze wsie: Brzezowa i Mrukowa. W XVI w. Miejscowość Skalnik należała do parafii w Samoklęskach, a w 1791 r. została włączona do parafii Nowy Żmigród. W 1939 Skalnik stał się ekspozyturą Nowego Żmigrodu, a następnie samodzielną parafią. Przez pewien czas parafię obsługiwał błogosławiony ks. Władysław Findysz, proboszcz i dziekan żmigrodzki. Obecnie parafia licząca niespełna 680 mieszkańców obejmuje swym zasięgiem miejscowości: Skalnik i Brzezową. W tej drugiej znajduje się kościół dojazdowy pod wezwaniem św. Wojciecha, wzniesiony w latach 1993-1994 i poświęcony w roku 1995.
Dek. Żmigrodzki, diec. Rzeszowska, Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Gór
Pierwsze wzmianki o wsi Skalnik pochodzą z 1391r. W latach 1416-1421 wieś należała do Mikołaja Skaleńskiego; związana była z krakowską kolegiatą św. Floriana; w 1516r. Skalnik przeszedł pod władanie rodziny Stadnickich, a następnie połączony został wspólnotą własnościową z Nowym Żmigrodem. Od 1772-1918 był pod zaborem austr., potem wrócił do Polski. Parafia w Skalniku powstała po 1375r. (należały do niej miejscowości: Skalnik, Desznica i Brzezowa), jednak z powodu słabego uposażenia bp krakowski i prymas Królestwa Polskiego Piotr Gamrat (1538-1545) chciał znieść samodzielną placówkę skalnicką. Stało się to faktem w połowie XVIII w. Parafię Skalnik połączono z placówką w Samoklęskach, a następnie w Nowym Żmigrodzie. Samodzielną parafią Skalnik stał się znów 12 VIII 1939 r. Do 1786 należał on do diec. krakowskiej, w 1786r. terytorium parafii znalazło się na obszarach diec. tarnowskiej, a po jej kasacie włączone zostało w 1805r. do łac. diec. przemyskiej. Od 25 III 1992r. parafia należy do diec. rzeszowskiej. W początkach istnienia parafia należała do dekanatu Jasielskiego, a od ok. 1595r. do żmigrodzkiego (od 1448r. wchodziła w skład archidiakonatu sądeckiego, a w 1763r. przyłączona została do archidiakonatu wojnickiego). Od XVI w. Skalnik należał do oficjalatu bieckiego.
Skalnik posiada murowaną świątynię wzniesioną w latach 1908-1911. Poprzednie dwa drewniane kościoły nie zachowały się, pozostały jedynie obrazy z dwóch kwater ołtarzowych z ok. 1530 r. W gł. ołtarzu znajduje się łaskami słynący obraz MB Bolesnej, Królowej Gór z poł. XV w. – ikonowy typ Hodegetrii. Początki kultu – XVII/XVIII w. Obraz koronowany na prawie diecezjalnym złotymi koronami 9 IX 2007 r. przez abp. Edwarda Nowaka w obecności bpa rzeszowskiego Kazimierza Górnego.